Historiek
Bron HLN
In 1938 begon de jonge uurwerkmaker en kunstenaar Edgard Heirman aan de verwezenlijking van zijn levenswerk. Het groots opgezette werk (8x4 meter) is een combinatie van zeer nauwkeurige uurwerktechniek, een bijzondere artistieke visie in de presentatie en een voortzetting van een reeds oude traditie in het animeren van figuren om de klok een poëtische spektakelwaarde mee te geven. De bekende ‘Heirmanklok’ met meer dan 90.000 onderdelen, werd ingehuldigd door Z.M. Koning Boudewijn in 1956 in Sint-Niklaas. Vele honderdduizenden bezoekers hebben de spectaculaire voorstelling van de ‘Heirmanklok’ kunnen ervaren in Sint-Niklaas (1956-1977) en in Brugge (1978-2007). Na jaren van restauratie door opvolger-uurwerkmaker Eddy Heirman (jongste zoon van Edgard), heeft de ‘Heirmanklok’ nu een nieuw thuis in de mooie Jeneverstokerij Rubbens in Wichelen (Oost-Vlaanderen).
EDGARD HEIRMAN (1919-2002)
De maker van de bijzondere Heirmanklok, was van huis uit uurwerkmaker: het beroep werd doorgegeven van vader op zoon. Hij was niet alleen goed in uurwerken en de herstelling ervan maar was ook actief en succesvol als kunstschilder en schrijver.
Als geen ander wist Edgar Heirman technisch inzicht te combineren met kunstzinnigheid.
Zijn kinderjaren bracht hij door in Waasmunster tot ze noodgedwongen moesten verhuizen voor vaders gezondheid. Ze gingen in een klein huisje wonen te Sint-Niklaas waar vader Theofiel enkele dagen later overleed. Edgar Heirman was toen pas 5 jaar. Toen hij nog zeer jong was, vond hij op zekere dag op zolder de bergplaats van allerlei oude afgedankte horloges en uurwerken. Wat een ontdekking! Van af die dag bracht hij daar al zijn vrije tijd door.
De jonge Edgar Heirman verdiepte zich in boeken met als thema natuurwetenschappen, tijdmeetkunde, astronomie, mechanica en beeldende kunsten studeren. Op 15-jarige leeftijd ging hij het uurwerkersvak aanleren bij uurwerkmaker Proot te Assenede. Na enkele jaren van ervaring keert hij terug naar de ouderlijke woning te Moerbeke, waar hij het beroep van zijn overleden vader hervatte en voortzette. Ondertussen had hij reeds een maquette gemaakt van een reuzeklok. Edgar ging aan de slag om de echte klok te maken.
Op 17-jarige leeftijd in augustus 1936 zou hij onder impuls van de toenmalige burgemeester Lippens exposeren met zijn eerste astronomisch uurwerk in de jongensschool van Moerbeke-Waas.
Edgar was dus niet alleen goed in uurwerken maken en herstellen ervan. Hij had ook veel aanleg als kunstschilder. Een eerste tentoonstelling van zijn beginnende kunstwerken was al te zien in 1937. Terug door aandringen van burgemeester Lippens stelde hij deze maal tentoon met niet minder dan Constant Permeke, Servaes en De Saedeleer.
De aanvragen om te exposeren gingen vlot in 1937 want hij kreeg een aanbod van Minister Heyman, toen burgemeester van Sint-Niklaas, om een tentoonstelling te doen in het stadsmuseum. Deze maal zou hij poseren met zijn schilderijen maar ook met de voorstudie van zijn astronomisch uurwerk: de “Heirmanklok".
Van toen af reisde de Heirmanklok naar verschillende grote steden om er tentoongesteld te worden; het was tijdens 1 van deze reizen dat de eerste Heirmanklok totaal vernield geraakte bij een ongeval.
In 1938 begon Edgar Heirman dan terug te bouwen aan een nieuw kunstuurwerk.
Door de dreigende mobilisatie en oorlogstoestand werd Edgar in 1939 verplicht tot zijn legerdienst. In 1940 werd Edgar krijgsgevangen genomen te Maldegem maar wist te ontsnappen.
Hij bouwde verder aan het astronomisch uurwerk ook al was het moeilijk om aan de gepaste materialen te geraken.
Op 19 september 1942 trad Edgard in het huwelijk met Irma Fruytier wonende te Moerbeke. Er werden drie kinderen geboren; Etienne (+), Eddy en Robert (+).
Na de oorlog kreeg hij terug aanbiedingen voor tentoonstellingen. Burgemeester Van Der Stegen en Schepen Claes van Gent vroegen om zijn astronomisch uurwerk in de stadsbibliotheek-tijdens de Gentse feesten aldaar te plaatsen. Vele prominenten bezochten deze tentoonstelling, waaronder Vicaris-generaal van het bisdom Mgr. Callewaert en Lic. Armand Pien. Nog in 1946 haf hij in augustus een internationale tentoonstelling te Harelbeke met opening van Ir. Exc. Baron Outryve d' Ydewalle en het bezoek van de Senaatsvoorzitter de Heer Gillon. Er werd een speciale uitzending gedaan met de nationale radiozender NIR van op de Meir te Antwerpen.
In 1947 bouwt Edgard de constateur "Heirman" die bij de duivenmelkers heel geliefd was. Hij had hiervoor een mechanisme ontwikkelt waardoor de tijd op 350e per seconde bon vastgelegd worden. Alleen de elektronica zou veel later vlugger bunnen. Het toestel was amper 12cm op 25cm groot en werd in samenwerking met de gebroeders De Scheemaeker deze constateur op grote oplage geproduceerd in Zwitserland bij de gekende Ropbopf- fabrieken.
Er volgde internationale interesse voor zowel de Heirmanklok als voor zijn constateur in de pers zoals de Washington Post, News Cronnicle en het Nederlandse wetenschappelijk blad de "Christiaan Huygens".
Meer dan drie jaar zou Edgar Heirman in het buitenland vertoeven om de productie van deze constateur te leiden en pendelde constant tussen België en Zwitserland.
De stad Sint-Niklaas die al jaren belangstelling had voor de "Heirmanklok", liet het astronomisch uurwerk installeren in het Walburgkasteel. Zes maanden werkte Heirman eraan, om klaar te zijn voor de opening op 1 augustus 1956.
Bron HLN
Z.M. Koning Boudewijn huldigde de Heirmanklok in op 4 november 1956. De Koning was diep onder de indruk van dit kunstwerk. Door de jaren heen werd de Heirmanklok nog verder uitgebreid met zijpanelen, sterrenhemel en planetarium. In het midden bovenaan een kroon staat in het Latijn vermeldt: "Amor et labor omnia vincunt", "liefdevolle arbeid overwint alles".
Ter gelegenheid van het huwelijk van Koning Boudewijn en Koningin Fabiola in 1960 maakt Edgar Heirman een speciaal kunstuurwerk met het portret van Koningin Fabiola erin verwerkt.
Ondanks het vele werk aan de Heirmanklok, zijn passie voor de schilderkunst en het leiden van de familiezaak, vindt hij ook nog de tijd om twee boeken te schrijven. Zijn eerste boek "Mensen sterven alleen" komt in 1973 uit. Vier jaar later in 1977 brengt hij zijn tweede boek uit: "De grote liefde van broeder Bonifatius". Beide boeken worden ingeleid door persoonlijke vriend Anton Van Wilderode.
Door nodige restauraties aan het kasteel Walburg in Sint-Niklaas en op vraag van de stad Brugge zou de Heirmanklok naar Brugge verhuizen, in een speciaal daarvoor opgericht gebouw in het Boudewijnpark. De plechtige opening had plaats op Pasen 1977. Sindsdien komen er honderdduizenden bezoekers uit de ganse wereld.
In 1986 mocht Edgar verscheidene titels in ontvangst nemen. Van toenmalig gouverneur De Kinder ontving hij het Ereburgerschap van Oost-Vlaanderen. Edgar wordt door Koning Boudewijn benoemd tot Ridder in de Kroonorde en ontvangt in Sint-Niklaas de Reinaert onderscheiding. Op 70-jarige leeftijd in 1989 werd hem door het gemeentebestuur van Waasmunster de titel van ereburger verleend.
Edgar Heirman exposeerde voor de laatste maal op zijn tachtigste in 1999 in de galerie van Kasteel Blauwendael.
Na een hartaanval thuis in Waasmunster overlijdt Edgar Heirman op 28 september 2002 na enkele weken in het Gentse universitaire ziekenhuis.
In 2007 wordt het Boudewijnpark overgenomen door een Spaanse investeringsgroep die verschillende waterparken in bezit hebben. De Heirmanklok past niet meer in een dergelijk themapark. De Heirmanklok wordt gedemonteerd en de zoektocht naar een nieuwe en waardige locatie begint. Bijna negen jaar later krijgt het levenswerk van Edgar Heirman wat het verdient: een prachtige locatie in de mooie jeneverstokerij Rubbens in Wichelen.
EIGENAARS
De Heirmanklok is nog steeds in het bezit van de familie Heirman; met name de heer Eddy Heirman, Anne-Marie Heirman en Sven Heirman.
Eddy Heirman
Eddy Heirman werd als jongste zoon van Edgar Heirman en Irma Fruytier geboren op 13 mei 1945 in Moerbeke.
Van kindsbeen was hij gepassioneerd door de uurwerktechniek. Zijn vader stimuleerde hem hierin en leerde hem al op zeer jonge leeftijd het ambacht van uurwerkmaker.
Tijdens zijn humaniora stond zijn studie vooral in het teken van zijn toekomst als zelfstandige. Eddy Heirman volgde een opleiding boekhouden in Sint-Niklaas aan met een middenstandsopleiding in het toenmalige IMOV in Gent: specialisatie quartz uurwerken. Nadien volgde hij in de gereputeerde uurwerkfabriek ESA-ETA in Zwitserland een opleiding kwartstechniek.
Samen met zijn vader werkte hij ook jarenlang als uurwerkmaker en klokkenhersteller in het gekende Heirman-atelier in Waasmunster.
Alle ontwikkelingen van de Heirmanklok sinds begin van de jaren zestig werden door hem mee begeleid.
Eddy Heirman is gehuwd met Annie Dhert en is steeds in Moerbeke blijven wonen waar zij samen een uurwerken- en juwelenwinkel hebben uitgebaat.
Eddy en Annie zijn de ouders van twee dochters: Nathalie en Ann Heirman.
Nathalie Heirman is aan de slag als Business Manager bij Unique Interim.
Jongste dochter Ann is - als industrieel ingenieur - enkele jaren geleden met haar gezin naar Zweden verhuist om als Project Manager voor de Volvo Car Group te werken.
In zijn vrije tijd heeft Eddy Heirman twee hobby’s: Enerzijds is hij een begenadigd vrijetijdsloper. Zijn andere tijd besteedt hij als zendamateur voornamelijk telegrafie. Die laatste passie ontwikkelde hij in het leger waar hij als telegrafist werd opgeleid. Hij is instructeur morse en hij beschikt over een unieke collectie oude en nieuwe zendapparatuur. Hij is lid van de Wase Zendamateurs (WLD) en het overkoepelende UBA (Unie der Belgische Zendamateurs) en is gekend in deze wereld als ON6HE.
Ondertussen is Eddy Heirman met pensioen maar hij wordt nog regelmatig gevraagd antieke klokken, uurwerken en torenklokken te restaureren en te herstellen. De laatste jaren heeft Eddy Heirman de Heirmanklok gerestaureerd en daarna deze ingewikkelde puzzel aan tandwielen, kettingen en uurwerktechniek terug succesvol gemonteerd.
Mieke en Sven Heirman
Mieke en Sven Heirman zijn de kinderen van Edgar Heirmans’ oudste zoon Etienne die in 2009 overleed. Etienne Heirman was reserveofficier bij het derde bataljon Paracommando en bestuurder van de NV Heirman.
Dochter Mieke is Bachelor in de verpleegkunde en zaakvoerster van de firma Zacht Ontharen.
Zoon Sven is Bachelor Marketing, actief in de reclamewereld en gepassioneerd ballonvaarder.